EmCliC+ Societal Engagement
Będziemy kontynuować prace nad adaptacją do upałów miejskich w Europie w ramach projektu EmCliC+ Societal Engagement, będącego częścią inicjatywy dwustronnej w dziedzinie nauk społecznych, sztuki i nauk humanistycznych Science & Society, prowadzonej przez Uniwersytet Jagielloński i finansowanej w ramach Mechanizmu Finansowego EOG na lata 2014-2021.
Coraz częstsze fale upałów stanowią jedno z głównych zagrożeń związanych ze zmianą klimatu w Europie. Są one szczególnie intensywne na obszarach miejskich, negatywnie wpływając na zdrowie i samopoczucie wielu wrażliwych grup, w tym seniorów powyżej 65. roku życia. Szacuje się, że latem 2022 r. w Europie z powodu stresu cieplnego zmarło 60 000 osób. Podczas gdy miasta w południowej Europie (np. Madryt) zmagają się z bezprecedensowo wysokimi temperaturami, a miasta w środkowo-wschodniej Europie (np. Warszawa) są zmuszone do re-adaptacji z zimnej do gorącej pogody, obszary miejskie w północnej Europie (np. Oslo) nie są jeszcze tak mocno dotknięte, ale będą w przyszłości. Podczas gdy niektóre miasta opracowują protokoły dotyczące upałów i plany zdrowotne związane z upałami, inne jeszcze tego nie zrobiły. Co więcej, polityki te są często oderwane od potrzeb ludzi i codziennej rzeczywistości. Celem projektu EmCliC+ jest wykorzystanie narzędzi partycypacyjnych do przygotowywania lokalnych opracowań dotyczących adaptacji do upałów w miastach. Poprzez współpracę z różnymi lokalnymi interesariuszami, w tym starszymi osobami, zidentyfikujemy główne wyzwania społeczne i możliwe rozwiązania w zakresie zarządzania adaptacją do upałów w Warszawie. Zidentyfikujemy również ryzyka i wyzwania związane z upałami oraz istniejące polityki dotyczące adaptacji do upałów w Oslo.
Opierając się na wynikach badań projektu EmCliC, prowadzonego w latach 2020–2024, naukowcy z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu (AMU) i Norweskiego Instytutu Badań Powietrza (NILU) w Oslo zaplanują, zorganizują i przeanalizują wyniki dwóch głównych działań badawczych.
W Warszawie zorganizujemy dwudniowe warsztaty partycypacyjne, w formie „teatru uciśnionych”, ułatwiającym oddolne zaangażowanie i rozwiązywanie problemów. Ta technika opiera się na ekspresji i wrażliwości artystycznej, aby w kreatywny i partycypacyjny sposób angażować społeczeństwo w rozwiązywanie problemów politycznych. Teatr Forum rozpoczyna się krótkim występem, który demonstruje konkretne problemy społeczne lub polityczne. Skupimy się na pokazaniu głównych wyzwań społecznych wynikających ze zwiększonego miejskiego upału. Następnie grupa wspólnie, pod kierunkiem moderatorów, przygotuje propozycje rozwiązań tych problemów. Uczestnikami będą osoby starsze mieszkające w Warszawie. Celem Teatru Forum będzie stworzenie kompleksowego przewodnika obywatelskiego dotyczącego adaptacji do upałów. Te wytyczne zostaną następnie przez nas opracowane w formie raportu. Planujemy również zorganizować warsztaty z przedstawicielami samorządu i organizacji pozarządowych, aby przedstawić i omówić zidentyfikowane wyzwania społeczne i rozwiązania dotyczące zarządzania adaptacją do upałów w Warszawie. Mamy nadzieję, że wywoła to dyskusję na temat adaptacji do miejskich upałów.
W Oslo planujemy zorganizować warsztaty partycypacyjne we współpracy z przedstawicielami samorządu lokalnego i przedstawicielami organizacji zajmujących się potrzebami seniorów, aby omówić lokalne zagrożenia związane z upałem, istniejące strategie i plany adaptacji do upałów w innych miastach w Europie. Uczestnikami będą osoby starsze mieszkające w Oslo, a my podzielimy się wynikami poprzednich badań przeprowadzonych w Madrycie i Warszawie oraz przygotowanymi zaleceniami politycznymi, aby rozpocząć dyskusję na temat przyszłych potrzeb adaptacji do upałów w północnej Europie. Warsztaty partycypacyjne będą koncentrować się na omówieniu codziennych realiów życia w zwiększonym upale miejskim i będą omawiać wyzwania społeczne i możliwe rozwiązania dotyczące zarządzania adaptacją do upałów w Oslo.
Przygotowując raporty dla Warszawy i Oslo będziemy bazować na wiedzy badaczek z AMU i NILU w zakresie antropologii społecznej, socjologii, nauki obywatelskiej i nauk o środowisku. Współpracując z lokalnymi organizacjami pozarządowymi i opierając się na oddolnej wiedzy, zamierzamy zaproponować lokalne rozwiązania dla tych ekstremalnych wyzwań. Rozwiązania te mogłyby być następnie wykorzystane w innych miastach. Taki transfer wiedzy między lokalnymi społecznościami a decydentami mógłby wzbogacić świadomość i zdolność różnych miast do adaptacji do upałów w całej Europie, i poza nią.